Wspólnik spółki z o.o. nie zawsze może podlegać w ZUS ubezpieczeniom na zasadach obowiązujących pracowników. Przypomniał o tym ZUS w komunikacie zamieszczonym na swej stronie internetowej 23 lutego 2017 r., powołując się na orzecznictwo Sądu Najwyższego.
Istotę niniejszego komunikatu oddaje poniższa tabela.
| Okoliczności zawierania umowy o pracę ze wspólnikiem spółki z ograniczoną odpowiedzialnością | Orzecznictwo sądowe |
| Za niedopuszczalne uznaje się nawiązywanie stosunku pracy przez jednoosobową spółkę z o.o. z jedynym wspólnikiem będącym jednocześnie członkiem zarządu (wyjątkiem może być zatrudnienie niepolegające na kierowaniu bądź prowadzeniu spraw spółki) | Wyroki Sądu Najwyższego:
· z 28 lutego 2001 r., sygn. akt II UKN 244/00, w myśl którego: „dochodzi do skrzyżowania kompetencji powodujących zobowiązanie wspólnika do wykonywania swoich własnych poleceń jako prezesa zarządu, utrzymywania ze sobą stałych kontaktów w ramach czasu pracy i bieżącego rozliczania się przed sobą z funkcjonowania spółki, co oznacza, że dochodzi do pracowniczego podporządkowania samemu sobie”, · z 7 kwietnia 2010 r., sygn. akt II UK 177/09, zgodnie z którym: „kierownictwo pracodawcy przejawiać się powinno w rzeczywistym (a nie tylko formalnym) podporządkowaniu pracownika innemu podmiotowi, tymczasem wnioskodawca był wprawdzie podporządkowany zgromadzeniu wspólników, ale podporządkowanie to miało abstrakcyjny, sztuczny charakter gdyż odwołujący był jednocześnie jedynym wspólnikiem spółki”, · z 9 lutego 2012 r., sygn. akt I UK 260/11, zgodnie z którym: „w dotychczasowym orzecznictwie Sąd podtrzymuje jednolicie, że o zakwalifikowaniu zatrudnienia jako czynności pracowniczych nie rozstrzygają przepisy prawa handlowego, lecz przepisy charakteryzujące stosunek pracy”.
|
| Nie można mówić o zatrudnieniu w ramach umowy o pracę wspólnika na pełnienie funkcji członka zarządu spółki, jeśli udział innego wspólnika ma charakter iluzoryczny (np. jeden wspólnik posiada 125 udziałów, a drugi – 1). | Wyroki Sądu Najwyższego:
· z 3 lipca 2011 r., sygn. akt I UK 8/11, w którym stwierdzono: „z perspektywy normy prawa ubezpieczeń społecznych, tj. art. 8 ust. 6 pkt 4 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, tego rodzaju spółkę należy traktować jak spółkę jednoosobową”, · z 11 września 2013 r., sygn. akt II UK 36/13, zgodnie z którym: „w świetle cech stosunku pracy oraz ustroju prawa pracy, którego podstawą jest wymiana świadczeń między właścicielem środków produkcji a pracownikiem, jedyny (lub niemal jedyny) wspólnik spółki z o.o. co do zasady nie może pozostawać z tą spółką w stosunku pracy, gdyż w takim przypadku status wykonawcy pracy (pracownika) zostaje „wchłonięty” przez status właściciela kapitału (pracodawcy). Inaczej mówiąc, tam gdzie status wykonawcy pracy (pracownika) zostaje zdominowany przez właścicielski status wspólnika spółki z o.o. nie może być mowy o zatrudnieniu w ramach stosunku pracy wspólnika, który w takiej sytuacji wykonuje czynności (nawet typowo pracownicze) na rzecz samego siebie (we własnym interesie) i na swoje własne ryzyko produkcyjne, gospodarcze i socjalne”.
|
| W przypadku wieloosobowych spółek z o.o. dopuszczalne jest zatrudnienie członka zarządu na podstawie umowy o pracę na pełnienie tej funkcji (z zastrzeżeniem, żeby udział innych wspólników nie miał charakteru iluzorycznego). Warunkiem jest jedynie spełnienie wymogu określonego w art. 210 § 1 Kodeksu spółek handlowych, który stanowi, że w umowie między spółką a członkiem zarządu oraz w sporze z nim spółkę reprezentuje rada nadzorcza lub pełnomocnik powołany uchwałą zgromadzenia wspólników. | Wyroki Sądu Najwyższego:
· z 18 sierpnia 2005 r., sygn. akt V CK 103/05, zgodnie z którym: „celem przepisu art.203 k.h., a obecnie 210 k.s.h., jest ochrona interesów spółki z ograniczoną odpowiedzialnością i jej wspólników na wypadek konfliktu interesów, który może się ujawnić w sytuacji, gdy członek zarządu zawiera umowę „z samym sobą”, a więc w sytuacji, gdy po obu stronach umowy występują te same osoby”, · z 19 stycznia 2010 r., sygn. akt I UK 281/09, zgodnie z którym: „umowa o pracę zawarta z członkiem zarządu spółki z ograniczoną odpowiedzialnością przez osobę nieuprawnioną do tej czynności jest bezwzględnie nieważna”.
|
